ตัวตลก มีความสำคัญในการแสดงหนังตะลุงมาก สามารถตรึงคนดูได้มีความผูกพันกับชีวิตของชาวบ้านมากกว่าตัวละครอื่นๆ หนังคณะหนึ่งๆ มีตัวตลกไม่น้อยกว่า 10 ตัวขึ้นไป พูดภาษาถิ่นใต้ การแต่งกายมักเปลือยท่อนบน หน้าตาจะผิดเพี้ยนจากคนจริงไปบ้าง แต่ละตัวมีเสียงพูดหรือสำเนียงโดยเฉพาะ ตัวตลกเอก นิยมนำหนังตีนของอาจารย์ที่ตนเคารพนับถือ มาทำเป็นริมฝีปากล่าง เพื่อให้เกิดความขลังและศักดิ์สิทธิ์ ปิดทองทั้งตัว ขนาดเชือกชักปากทำด้วยทองแบบสร้อยคอก็มี ตัวตลกมีเป็นจำนวนมาก เฉพาะตัวที่สำคัญมีดังนี้
ฤาษี
1. ฤาษี เป็นรูปครูสำคัญมากในการแสดงหนังตะลุง ในแต่ละครั้งของการแสดงจะขาดไม่ได้ หนังตะลุงบางคณะจะใช้หนังเสือนำมาแกะและลงคาถาอาคม ใครจะจับต้องไม่ได้นอกจาก นายหนัง มิฉะนั้นจะเจ็บไข้ได้ป่วย บางคนมีอาการปวดท้อง เรียกว่า ถูกครูหมอ รูปหนังนี้ต้องตั้งหิ้งบูชา
พระอิศวร
2. พระอิศวร มักแกะเป็นรูปพระอิศวรทรงโคอุสุภราช ใช้สำหรับเชิดเบิกโรงโดยออกรูปเป็นลำดับต่อจากพระฤๅษี ชาวบ้านเรียกว่า "ออกโค"นายหนังจะเชิดรูปคล้ายลักษณะการย่างเท้าของโค
ตัวพระ
3. ตัวพระ เรื่องที่นำมาแสดงหนังตะลุง ส่วนใหญ่เป็นเรื่องจากวรรณคดีหรือนิทานจักรๆ วงศ์ๆ ที่พระเอกเป็นกษัตริย์หรือเจ้าชาย ตัวหนังรูปตัวพระจึงมักแกะเป็นชายหนุ่มรูปงาม ทรงเครื่องอย่างกษัตริย์ แต่ถ้าเป็นเรื่องที่พระเอกเป็นคนธรรมดาสามัญก็จะแต่งตัวอีกแบบ
ตัวนาง
4. ตัวนาง ตัวหนังรูปตัวนางมักแกะเป็นรูปหญิงสาวสวย โดยมากจะทรงเครื่องอย่างเจ้าหญิง ให้สอดคล้องกับเนื้อเรื่องที่เป็นเรื่องประเภทจักรๆ วงศ์ๆ ถ้าเล่นเรื่องที่ตัวนางเป็นคนสามัญก็จะแต่งตัวอย่างคนธรรมดา
ยักษ์
5. ยักษ์ แกะเป็นรูปยักษ์หน้าตาน่ากลัว ถ้าเป็นยักษ์เจ้าเมือง ก็จะแต่งกายเต็มยศหากเป็นยักษ์สามัญก็แต่งกายธรรมดา
หนุมาน
6. หนุมาน ลิงเผือกที่มีอิทธิฤทธิ์มาก เป็นทหารเอกของพระราม ใช้ออกรูปแสดงหนังตะลุงในเรื่องรามเกียรติ์
เท่ง หรือ อ้ายเท่ง
7. เท่ง หรือ อ้ายเท่ง เป็นชื่อรูปตลกของหนังตะลุงซึ่งทุกคณะมักมีประจำโรง และทุกคณะ สวมลักษณะนิสัย ลีลาการพูด สำเนียงพูดเป็นลักษณะเดียวกัน มักออกเป็นตัวเสนาคู่กับหนูนุ้ยประวัติความเป็นมา เชื่อกันว่ารูปเท่งมีผู้ตัดเลียนรูปร่างลักษณะและถอดนิสัยมาจากคนจริง ซึ่งเป็นชาวบ้านคูขุด อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา คนผู้นั้นมีอาชีพทำน้ำตาลโตนด ทำหวาก(ทำกระแช่) และรุนกุ้งฝอยให้เมียขาย
รูปร่างลักษณะ ตัดด้วยหนังหนาสีดำล้วน ผอมบาง สูง โย่ง ท่อนบนยาวกว่าท่อนล่าง ผิวดำ หัวเถิก ผมหยิกเป็นปอย อยู่เฉพาะส่วนท้ายทอย จมูกทู่โต ตาขาวโต ปากกว้าง หน้าตาพิกลคล้ายนกกะฮังหรือคล้ายหัวตุ๊กแก มือเคลื่อนไหวได้ทั้ง ๒ ข้าง นิ้วมือข้างซ้ายกำหลวมๆ นิ้วชี้กับหัวแม่มืองอหงิกเป็นวงเข้าหากัน ส่วนมือข้างขวาเหลือเพียงนิ้วชี้เพียงนิ้วเดียวทู่โต เพราะเป็นคุดทะราดมาแต่เด็กๆ และมักใช้มือทั้ง ๒ ข้างทำท่าด่าแม่ผู้อื่นแทนถ้อยคำอย่างที่ภาษาใต้เรียกว่า "ฉับโขลก"
การแต่งกาย ไม่สวมเสื้อ นุ่งผ้าโสร่งลายตาหมากรุก ขาว-ดำ เคียนพุงด้วยผ้าขาวม้าเหน็บมีดพื้นเมืองซึ่งเรียกว่า "อ้ายครก" เท้าเปลือย แต่หนังตะลุงสมัยใหม่ตัดรูปเท่งสวมชุด อ.ส. ก็มีชุดทหารพรานก็มี เพื่อใช้เชิดเฉพาะตอนตามบทบาทในเนื้อเรื่องที่สมมติให้เป็น
นิสัย เท่งเป็นตัวตลกคะนอง ขบขันง่าย มุทะลุไม่กลัวคน ชอบล้อเลียนเพื่อน มีความฉลาดแหลมในบางโอกาส แต่บางครั้งก็พูดพล่อยๆ มักท่าดีทีเหลว ชอบขู่สำทับเพื่อน แต่ใจจริงไม่สู้คน ใครด่าว่าก็ไม่โกรธ แต่มักยอกย้อน ชอบด่าว่าเขาง่ายๆ และอยู่ข้างจะบ้ายอ
ลีลาการพูด พูดช้าๆ แต่ไม่ชัดคำ เกือบติดอ่าง มีอารมณ์ขันอยู่ในที มักมีเสียงหัวเราะแทรก บางครั้งพูดโผงผางแบบขวานผ่าซากไม่เกรงใจใครจะด่าว่าใครไม่ยั้งคิด เมื่อพลั้งผิดมักด่าตัวเอง ชอบทำท่าประกอบคำพูดและจ้องหน้าคู่สนทนา
อ้ายหนูนุ้ย
8. อ้ายหนูนุ้ย หรือนายหนูนุ้ย เป็นคนวิกลจริต รูปร่างหน้าตาและกริยาท่าทางดูประหลาด เที่ยวเดินเตร็ดเตร่อยู่แถวตลาดคลองขวาง จังหวัดสงขลา "หนังนุ้ยหมาตาย" บรมครูหนังตะลุงไปพบเข้าจึงเอามาเป็นแบบตัดเป็นตัวตลก มีกรรไกรหนีบหมากเป็นอาวุธประจำตัว อ้ายหนูนุ้ย หรือนายหนูนุ้ยคนซื่อๆ แกมโง่ ผิวดำ รูปร่างค่อนข้างเตี้ย พุงยานโย้คอตก ทรงผมคล้ายแส้ม้า จมูกปากยื่นออกไป คล้ายกับปากวัว มีเครายาวคล้ายหนวดแพะ ใครพูดเรื่องวัวเป็นไม่พอใจ นุ่งผ้าโสร่งแต่ไม่มีลวดลาย ไม่สวมเสื้อ ถือมีดตะไกรหนีบหมากเป็นอาวุธ พูดเสียงต่ำสั่นเครือดันขึ้นนาสิก ชอบคล้อยตามคนยุยงส่งเสริม แสดงความซื่อออกมาเสมอ
อ้ายยอดทอง
9. นายยอดทอง เชื่อกันว่าเป็นชื่อคนจริงชาวจังหวัดพัทลุง รูปร่างอ้วน ผิวดำ พุงย้อยก้นงอนขึ้นบนผมหยิกเป็นลอน จมูกยื่น ปากบุ๋ม เหมือนปากคนแก่ไม่มีฟัน หน้าเป็นแผลจนลายคล้ายหน้าจระเข้ โครพูดถึงเรื่องจระเข้ไม่พอใจ นุ่งผ้าลายโจงกระเบน ไม่สวมเสื้อ เหน็บกริชเป็นอาวุธประจำกาย เป็นคนเจ้าชู้ ปากพูดจาโอ้อวด ใจเสาะ ขี้ขลาด ชอบขู่หลอก พูดจาเหลวไหล ยกย่องตนเอง บ้ายอ ชอบอยู่กับนายสาว ที่มีสำนวนชาวบ้านว่า “ยอดทองบ้านาย” นายยอดทอง แสดงคู่กับตัวตลกอื่นๆ ได้หลายตัว เช่น คู่กับอ้ายหลำ คู่กับอ้ายขวัญเมือง คู่กับอ้ายพูนแก้ว คู่กับอ้ายดำบ้า คู่กับอ้ายลูกหมี คู่กับอ้ายเสมียน เป็นต้น
นายสีแก้ว
10. นายสีแก้ว ประวัติความเป็นมา เชื่อกันว่าเป็นรูปตัวตลกที่ตัดขึ้นโดยเลียนแบบจากคนจริง ซึ่งเป็นชาวบ้านรัตปูร (รัตปูน) ตำบลเชิงแส อำเภอกระแสสินธุ์ จังหวัดสงขลารูปร่างลักษณะ อ้วน เตี้ย แบบมะขามข้อเดียง ผิวดำคล้ำ ดูข้างๆ จลลงพุงตามอย่างผู้ที่เลยวัยกลางคนไปแล้วทั่วๆ ไป หัวล้านเกลี้ยง จมูกโต คางสั้น
การแต่งกาย ไม่สวมเสื้อ สวมสร้อยคอ นุ่งผ้าโจงกระเบน ผ้าลายตาหมากรุก (บางคณะไม่สวมถุงน่อง) ไม่สวมรองเท้า ไม่ถืออาวุธและไม่พกอาวุธ
นิสัย เป็นคนซื่อสัตย์สุจริต มีสติปัญญารอบคอบ หลักแหลม มีธรรมะธัมโม พูดน้อยและจริงจังเป็นคนหนักแน่น บึกบึน สู้ไม่ถอย เมื่อต่อสู้มักใช้หัวชนคู่ต่อสู้แทนอาวุธ ชอบอบรมสั่งสอนตัวตลกอื่นๆ ที่ประพฤติผิด มักมีความขัดแย้งกับยอดทอง ซึ่งเป็นเพื่อนคู่หู เป็นคนสงวนท่าทีและมีตบะ สีแก้วเป็นผู้มีความรู้ทางไสยศาสตร์ มีเวทย์มนต์คาถาและอยู่ยงคงกระพัน สามารถเอาชนะพวกยักษ์มารซึ่งไม่มีบุญหนักศักดิ์ใหญ่มากนัก
ลีลาการพูด สีแก้วเป็นคนพูดน้อย พูดช้าๆ หนักแน่น ชัดถ้อยชัดคำ พูดด้วยความมั่นใจ น้ำเสียงน่านับถือ รู้จังหวะการพูด เมื่อสนทนากับผู้ใหญ่มักพูดด้วยความคารวะ ไม่สอดเสือก ไม่พูดนอกประเด็น
อ้ายสะหม้อ
11. อ้ายสะหม้อ หนังกั้น ทองหล่อ นำมาจากคนจริง โดยได้รับอนุญาตจากชาวอิสลามชื่อสะหม้อ อยู่บ้านสะกอม อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา หนังตะลุงอื่นๆ ที่นำไปเลียนแบบ พูดกินรูปสู้หนังกั้น ทองหล่อไม่ได้ รูปร่างอ้ายสะหม้อ หลังโกง มีโหนกคอ คางย้อย ลงพุง รูปร่างเตี้ย สวมหมวกแขก นุ่งผ้าโสร่ง ไม่สวมเสื้อ พูดล้อเลียนผู้อื่นได้เก่ง ค่อนข้างอวดดี นับถือศาสนาอิสลามแต่ชอบกินหมู ชอบดื่มเหล้า พูดสำเนียงเนิบนาบ รัวปลายลิ้น
อ้ายขวัญเมือง
12. อ้ายขวัญเมือง ไม่มีประวัติความเป็นมา เป็นตัวตลกเอกของหนังจันทร์แก้ว จังหวัดนครศรีธรรมราช คนในถิ่นนั้น เขาไม่เรียกว่าอ้ายเมือง แต่เรียกว่า “ลุงขวัญเมือง” แสดงว่าได้รับการยกย่องจากคนในท้องถิ่นอย่างสูงเหมือนกับเป็นคนสำคัญผู้ หนึ่ง ใบหน้าของขวัญเมืองคล้ายแพะ ผมบางหยิกเล็กน้อย ผิวดำ หัวเถิก จมูกโด่งโตยาว ปากกว้าง พุงยานโย้ ก้นเชิด ปลายนิ้งชี้คล้ายนิ้วมืออ้ายเท่ง นุ่งผ้าพื้นดำ คาดเข็มขัด ไม่สวมเสื้อ เป็นคนซื่อ บางครั้งแฝงไว้ซึ่งความฉลาด ชอบสงสัยเรื่องของผู้อื่น พูดจาเสียงหวาน หนังจังหวัดสงขลาแสดงคู่กับอ้ายสะหม้อ หนังจังหวัดนครศรีธรรมราชแถวอำเภอเชียรใหญ่ หัวไทร ปากพนัง ท่าศาลา ให้แสดงคู่กับนายยอดทอง หนังพัทลุง ตรัง นิยมให้เป็นตัวบอกเรื่อง เฝ้าประตูเมือง ออกตีฆ้องร้องป่าว
อ้ายโถ
13. อ้ายโถ เอาเค้ามาจากจีนบ๋าบา ชาวพังบัว อำเภอสะทิ้งพระ จังหวัดสงขลา รูปร่าง มีศีรษะค่อนข้างเล็ก ตาโตถลน ปากกว้าง ริมฝีปากล่างเม้มเข้าใน ส่วนท้องตึง อกใหญ่เป็นรูปโค้ง สวมหมวกมีกระจุกข้างบน นุ่งกางเกงถลกขา ถือมีดบังตอเป็นอาวุธ ชอบร้องรำทำเพลง ขี้ขลาดตาขาว โกรธใครไม่เป็น ถือเอาเรื่องกินเป็นเรื่องใหญ่ ใครจะพูดเรื่องอะไรก็ตาม อ้ายโถจะชักเรื่องที่พูดวกเข้าหาเรื่องกินเสมอ เป็นตัวตลกประกอบ
อ้ายพูน
14. ผู้ใหญ่พูน น่าจะเลียนแบบมาจากผู้ใหญ่คนใดคนหนึ่ง รูปร่างสูงใหญ่ จมูกยาวคล้ายตะขอเกี่ยวมะพร้าว ศีรษะล้าน มีผมเป็นกระจุกรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ตรงกลางกลวงอยู่ กลางพุงโย้ย้อยยาน ตะโพกใหญ่ขวิดขึ้นบน เพื่อนมักจะล้อเลียนว่า บนหัวติดงวงถังตักน้ำ สันหลังเหมือนเขาพักผ้า (อยู่ระหว่างพัทลุง-ตรัง) นุ่งผ้าโจงกระเบน ไม่มีลวดลาย ชอบยุยง โม้โอ้อวด เห่อยศ ขู่ตะคอผู้อื่นให้เกรงกลัว ธาตุแท้เป็นคนขี้ขลาดตาขาว ชอบแสแสร้งปั้นเรื่องฟ้องเจ้านาย ส่วนมากเป็นคนรับใช้อยู่เมืองยักษ์หรือกับฝ่ายโกง พูดช้าๆ หนีบจมูก เป็นตัวตลกประกอบ
อ้ายแก้วกบ
15. อ้ายแก้วกบ อ้ายลูกหมีก็เรียก เป็นตัวตลกเอกของหนังจังหวัดนครศรีธรรมราช รูปร่างอ้วน ปากกว้างคล้ายกบ ชอบสนุกสนาน พูดจากไม่ชัด หัวเราะเก่ง ชอบพูดคำศัพท์ที่ผิดๆ เช่น อาเจียนมะขาม (รากมะขาม) ข้าวหนาว (ข้าวเย็น) ชอบร้องบทกลอน แต่ขาดสัมผัส เพื่อคู่หูคือนายยอดทองนอกจากที่นำมาเสนอไว้ ยังมีตัวตลกอีกหลายตัว เช่น ครูฉิม ครูฉุย สิบค้างคูด อีโร้ง อ้ายทองทิง อ้ายบองหลา อ้ายท่าน้ำตก เผียก อ้ายโหนด ตัวตลกฝ่ายหญิงก็มีหลายตัว เช่น อีหนูเตร็ด อีหนูเน่า หนังแต่ละคณะ มีตลกเอกไม่เกิน 6 ตัว เข้ากับเสียงและนิสัยของนายหนัง นอกนั้นเป็นตัวตลกประกอบ ทุกตัวต้องเรียกเสียงหัวเราะจากคนดูได้ ตัวตลกเอกเรียกเสียงหัวเราะได้มากและแสดงตลอดเรื่อง
อ้ายซ้ง
16. อ้ายซ้ง เป็นชาวจีน อยู่ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช มีอาชีพรับจ้างตัดไม้ลากไม้ นิสัยดี แต่ชอบ ดื่มเหล้า มักถือขวานเป็นประจำเพราะอยากทำตัวให้เหมือนชาวนครศรีธรรมราชทั่วไปที่ชอบพกลูกขวานติดตัวเสมอ
อ้ายเหมียน
17. อ้ายเหมียน มีนิสัยชอบรำมโนราห์ เป็นรูปหนังตะลุงที่หนังหนูจันทร์คิดทำขึ้นให้เป็นตัวตลกเด่นประจำคณะ เพื่อเรียกความสนใจจากคนดู
อีหนูเนา
18. อีหนูเนา เป็นรูปหนังตะลุงที่หนังตุดคิดทำขึ้นมาเพื่อให้เป็นตัวตลกหญิงเป็นสาวชาวบ้านกิริยา มารยาทเรียบร้อย จิตใจดี ซื่อสัตย์ ไม่สนใจเรื่องความรัก
อ้ายกลั้ง
19. อ้ายกลั้ง ชาวจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นคนขี้โรค โดยเฉพาะเป็นโรคขี้กลากจึงมักอยู่ไม่เป็นสุข ต้องเกาตลอดเวลา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น